Welke archetypes bestaan er in de literatuur?
Als je leest, goed leest, dan zal je zien dat bepaalde personages steeds opnieuw terugkomen in verhalen. Niet altijd in dezelfde vorm, maar wel herkenbaar. Dit zijn archetypes die tijdloos zijn, en als sinds de tijd van de oude Grieken en verhalen die verteld werden aan het kampvuur, standaard een rol spelen in het verhaal. Omdat het verhaal niet zonder hen kan, omdat andere personages door hen voortgestuwd of juist tegengehouden worden. De volgende archetypes zijn rollen die vaak terugkomen in klassieke verhalen – en die kunnen helpe om je verhaal naar een ander niveau te tillen.
Held
De held, of hoofdrolspeler, in een verhaal is het centrale personage dat het verhaal aanstuurt en een transformerende reis ondergaat. De rol van de held is om tijdens het verhaal uitdagingen, conflicten en obstakels het hoofd te bieden en te overwinnen. Ze bezitten vaak bepaalde kwaliteiten of capaciteiten die hen uniek of uitzonderlijk maken. De reis van de held omvat meestal een oproep tot actie, waarbij ze een probleem of zoektocht voorgeschoteld krijgen die ze moeten ondernemen.
De rol van de held is om moed, vastberadenheid en veerkracht te tonen terwijl ze door de gebeurtenissen in het verhaal navigeren. Ze kunnen worstelen, falen en aan zichzelf twijfelen, maar uiteindelijk overwinnen ze hun eigen beperkingen en worden ze sterker. De reis van de held gaat vaak gepaard met een reeks beproevingen en tests, zowel extern als intern, die hen tot het uiterste drijven en hen dwingen hun angsten en gebreken onder ogen te zien.
Bovendien belichaamt en vertegenwoordigt de held vaak bepaalde waarden of idealen die resoneren met het publiek. Ze kunnen staan voor gerechtigheid, waarheid, moed of andere deugden. Door hun acties inspireert en motiveert de held anderen en wordt hij een symbool van hoop of verandering.
Over het algemeen is de rol van de held in een verhaal om het publiek te boeien, een lens te bieden waardoor het verhaal kan worden ervaren en uiteindelijk als katalysator te dienen voor groei, verandering en oplossing.
Schaduw
De schaduw is alles wat de held niet is, en is daarom de antagonist of tegenstander van de hoofdrolspeler. De schaduw vertegenwoordigt de donkere aspecten van de menselijke psyche en belichaamt vaak eigenschappen zoals angst, onzekerheid, twijfel of kwaad.
De schaduw is de primaire bron van conflicten en de kracht die de reis van de held tegenwerkt. Het creëert obstakels, uitdagingen en bedreigingen die de held moet overwinnen om zijn doelen te bereiken of een oplossing te vinden. De schaduw kan verschillende vormen aannemen, zoals een persoon, een groep, een natuurkracht of zelfs een interne strijd binnen de hoofdpersoon zelf.
De rol van de schaduw is om de held uit te dagen, hun vastberadenheid te testen en ze tot het uiterste te drijven. Door obstakels en conflicten te presenteren, dwingt de schaduw de held om hun angsten onder ogen te zien, hun zwakheden onder ogen te zien en te groeien als personage. De schaduw vertegenwoordigt vaak de eigen innerlijke demonen of gebreken van de held en weerspiegelt hun interne strijd of conflicten.
In veel verhalen vindt de ultieme oplossing plaats wanneer de held de schaduw met succes verslaat of verzoent. Deze overwinning kan resulteren in persoonlijke groei, het verwerven van nieuwe vaardigheden of kennis, of het herstel van evenwicht en harmonie in de wereld van het verhaal.
Over het algemeen is de rol van de schaduw in een verhaal het creëren van conflicten en tegenstand voor de held, het bieden van een bron van spanning en spanning, en het uitdagen van de held om een transformerende reis te maken.
Mentor
De rol van de mentor in een verhaal is om de hoofdpersoon te begeleiden en te ondersteunen op zijn reis of zoektocht. Mentors zijn doorgaans wijs, ervaren en beschikken over kennis of vaardigheden die de hoofdrolspeler niet heeft. Ze dienen als leraren, adviseurs en inspiratiebronnen en geven wijsheid, morele begeleiding en praktisch advies om de hoofdrolspeler te helpen uitdagingen te overwinnen en als personage te groeien. Mentors bieden vaak de nodige hulpmiddelen of training die de hoofdrolspeler nodig heeft om te slagen, en ze kunnen ook dienen als een moreel kompas, de waarden van de hoofdrolspeler vormgeven en hen motiveren om hun potentieel te verwezenlijken. Bovendien kunnen mentoren fungeren als een symbolische of metaforische weergave van de eigen innerlijke sterke punten of het potentieel van de hoofdrolspeler, waardoor ze worden aangemoedigd om hun ware zelf te ontdekken en een gevoel van doelgerichtheid te ontwikkelen.
Poortwachter
De poortwachter kan de handlager van de schaduw zijn. Dit personage beperkt de toegang tot iets dat de hoofdpersoon verlangt, zoals een plaats, kennis of kans. De poortwachter kan een letterlijk of figuurlijk personage zijn dat een obstakel vormt tussen de hoofdpersoon en zijn doel.
De rol van de poortwachter is om de waardigheid of vastberadenheid van de hoofdrolspeler te testen voordat hij hem toegang verleent. Ze kunnen de hoofdrolspeler uitdagen, vragen stellen of de voltooiing van bepaalde taken of zoektochten vereisen. De poortwachter dient vaak als een symbool van autoriteit of macht, en hun rol is ervoor te zorgen dat alleen degenen die het verdienen of voorbereid zijn, verder kunnen gaan.
Het doel van de poortwachter in het verhaal kan variëren. Ze kunnen bestaan om iets waardevols te beschermen, om de orde of het evenwicht te bewaren, of om de interne barrières of beperkingen van de hoofdrolspeler weer te geven. De tests of uitdagingen van de poortwachter dienen om de hoofdrolspeler ertoe aan te zetten zichzelf te bewijzen, belangrijke lessen te leren of te groeien en zich als personage te ontwikkelen.
Uiteindelijk moet de hoofdrolspeler een manier vinden om de poortwachter te overwinnen of te omzeilen om verder te komen op zijn reis. Dit kan inhouden dat je de poortwachter te slim af bent, hem overtuigt, hem in de strijd verslaat of een alternatieve route zoekt. De rol van de poortwachter voegt spanning, spanning en conflicten toe aan het verhaal, aangezien de hoofdrolspeler ze moet overwinnen om zijn doel te bereiken.
Shapeshifter
De shapeshifter is vaak van het tegengestelde geslacht. Creëert ambiguïteit en onzekerheid. Afhankelijk van de aard van het verhaal kan de shapeshifter een personage zijn dat tijdens het verhaal van uiterlijk, persoonlijkheid of loyaliteit verandert.
De rol van de shapeshifter is om de hoofdrolspeler en het publiek te misleiden of te misleiden door verschillende identiteiten of motivaties te presenteren. Ze kunnen in eerste instantie betrouwbaar of behulpzaam lijken, om later hun ware aard te onthullen. Als alternatief kan een shapeshifter beginnen als een antagonist, maar vervolgens een verborgen agenda onthullen die aansluit bij de doelen van de hoofdrolspeler.
Het doel van de shapeshifter in het verhaal is om mysterie, spanning en onvoorspelbaarheid toe te voegen. Ze houden zowel de hoofdrolspeler als het publiek scherp en laten ze nooit volledig vertrouwen of vertrouwen op de acties of woorden van de shapeshifter. De shapeshifter daagt de percepties van de hoofdrolspeler uit en dwingt hen om hun aannames en oordelen in twijfel te trekken.
De shapeshifter kan ook dienen als symbool of weergave van transformatie, dualiteit of verborgen diepten in een verhaal. De veranderende aard van hun personage kan parallel lopen aan de groei of veranderingen die de hoofdrolspeler op zijn eigen reis doormaakt.
Over het algemeen is het de rol van de shapeshifter om complexiteit, onvoorspelbaarheid en morele dubbelzinnigheid in het verhaal te introduceren, de overtuigingen van de hoofdrolspeler uit te dagen en intriges voor het publiek te creëren.
Trickster
De trickster verstoort de status quo en daagt sociale normen uit. Dit is vaak een ondeugend, sluw personage dat bedrog, humor of slimheid gebruikt om anderen te slim af te zijn en chaos of verwarring te creëren.
De rol van de trickster is om onvoorspelbaarheid, humor en speelsheid in het verhaal te brengen. Ze dienen vaak als een folie of contrapunt voor meer serieuze of gezaghebbende karakters, waardoor ze hun aannames en overtuigingen in twijfel trekken. De acties van de bedrieger kunnen aanvankelijk egoïstisch of onverantwoordelijk lijken, maar ze onthullen vaak een dieper doel of een diepere les.
De trickster kan ook dienen als katalysator voor verandering en groei bij andere personages. Hun acties kunnen reacties uitlokken of anderen dwingen kritisch na te denken, wat leidt tot nieuwe inzichten of persoonlijke transformaties. De grappen of trucs van de bedrieger kunnen hypocrisie aan het licht brengen, sociale conventies ter discussie stellen of de beperkingen van gevestigde systemen benadrukken.
In sommige verhalen kan de trickster optreden als mentor of gids voor de hoofdrolspeler, waarbij hij zijn onconventionele methoden gebruikt om belangrijke lessen te leren of wijsheid te verschaffen. Ze kunnen humor, ironie of satire gebruiken om de samenleving te bekritiseren en kwesties of problemen aan het licht te brengen die moeten worden aangepakt.
Over het algemeen is de rol van de trickster om de orde te verstoren, autoriteit uit te dagen en verandering teweeg te brengen door middel van sluwheid, humor en onconventionele methoden. Ze voegen humor, amusement en diepte toe aan het verhaal en dienen vaak als katalysator voor transformatie en groei.