Hoe schrijf je een goed boekvoorstel?

Een acquirerend redacteur van Lannoo zei eens tegen me: in veel boekvoorstellen zie je heel duidelijk terug wat de schrijver in gedachten heeft, maar vaak is dat niet wat de lezer nodig heeft. Vaak denken schrijvers foutief dat ze enkel voor zichzelf schrijven, dat is zelden tot nooit zo. Dan zouden ze de moeite nog niet doen om de pen op te pakken. De letter is geen letter tot deze gelezen wordt. Ook in het schrijfmodel van Flower en Hayes, ontwikkeld in de jaren tachtig, zie je dat zeker de helft van het schrijfproces besteed wordt aan de lezer. Eerst schrijft de schrijver vanuit zijn/haar eigen hoofd, daarna is het tijd om de tekst te vertalen naar de lezer. Probeer dus, ook als je een boekvoorstel schrijft, jezelf te verplaatsen in de lezer. In dit geval: de redacteur die je boekvoorstel onder ogen krijgt.

Schrijfster Anne Louise Van Dool zei in een interview tegen me: ‘Het is niet zo dat redacteuren niet zitten te wachten op goede manuscripten. Ze willen gewoon geen 99 slechte doorspitten voor ze er eentje tegenkomen.’ Wat houdt dat nu in voor de redacteur, een goed manuscript? Ten eerste is het belangrijk dat jouw boek goed binnen de huidige markt valt. Tegenwoordig is non-fictie bijvoorbeeld sterk aan het groeien in populariteit. Daarnaast wil de redacteur geen uren meer besteden aan eindredactie, dus is het ook belangrijk dat de puntjes op de i staan. Verder is het belangrijk om in een boekvoorstel aan te geven dat jij zelf een duidelijk beeld hebt van waar je verhaal voor staat. Wat is de stijl? Wie is de doelgroep?

Voor de redacteur is het boek simpelweg een product waaraan geld verdiend moet worden, cru gezegd. Dus probeer je manuscript te benaderen zoals een marketeer dat zou doen. Zorg er ook voor dat je voorstel niet te lang is. Bepaalde elementen moeten zeker terugkomen in een boekvoorstel, maar je hoeft niet meteen je volledige manuscript in te sturen. Geef een goede synopsis mee en maakt duidelijk waar je verhaal over gaat. Daarnaast is een enkel hoofdstuk al genoeg voor de redacteur om te zien of hij/zij met je in zee wilt of niet. Wat wil de redacteur zeker weten voor hij/zij begint met het lezen van dat eerste hoofdstuk?

Zorg voor een sterke synopsis

Deze bedraagt maximaal driehonderd woorden. Hierin moet duidelijk worden wie de belangrijkste personages zijn, war het onderliggend thema is, wat het streven is van het hoofdpersonage en vanuit welk perspectief het verhaal verteld wordt. Elk verhaal volgt een duidelijke structuur. Het personage wil iets, en wordt daardoor tegengehouden door iets of iemand. Bijvoorbeeld: Wat wil Humbert Humbert? Humbert Humbert wil Lolita. Het is een onmogelijke liefde aangezien zij minderjarig is. Het conflict komt pas goed op gang als Humbert Lolita meeneemt op een roadtrip. In de synopsis wordt het conflict duidelijk. Dit is als het ware de achterflap van je boek.

Plaats het verhaal in de markt

Hoe ga je de drang tot doorlezen waarborgen? Oftewel, hoe bouw je de spanning op? Tot welk genre reken je het verhaal? Met welke andere boeken kan je dit boek vergelijken? Met welke schrijver kan je jouw stijl vergelijken? Zorg dat je opvalt door originaliteit, maar wees hierbij niet te schreeuwerig. Waarom is dit boek anders dan andere boeken binnen hetzelfde genre? Dit verhaal is er al. Het is niet van jou. Jij hebt het uit de ether geplukt en jij hebt het op papier gezet. Waarom ben jij de enige die dit had kunnen doen? Waarom heeft de wereld dit verhaal nodig en heeft dit verhaal de wereld nodig? Geef aan wie de doelgroep is en waarom deze doelgroep op het puntje van z’n stoel zit te wachten op jouw boek.

Wie ben jij?

Je hoeft geen enorme social media achterban te hebben, mooi is het wel als je kan aangeven dat je een historie hebt in de literaire wereld of al wat publicaties achter de rug hebt. Verder is een persoonlijkheid belangrijker dan een mooie snoet, al zouden enkele redacteurs het tegengestelde beweren. Kom met zelfvertrouwen ten tonele. Helemaal is mooi als jij aangedragen wordt door een literair agentschap, gepubliceerd hebt in een literair tijdschrift of een wedstrijd hebt gewonnen, waardoor je aangedragen wordt voor een publicatie. Dan hoef je helemaal niet meer aan zelfpromotie te doen.

Verder kan je ook aangeven wat jij gaat doen om je boek verkoopbaar te maken. Zo kan je zelf langsgaan bij boekenwinkels, op boekenbeurzen staan en signeersessies houden, lezingen organiseren op festivals en noem maar op. De meeste schrijvers zijn solitaire figuren en houden er niet van om hun werk te moeten ‘verkopen’. Juist daarom zal een redacteur blij verrast zijn als jij wel bereid bent om dat te doen.

Eerste hoofdstuk

Voeg het eerste hoofdstuk toe, niet het volledige manuscript. Zorg dat dit hoofdstuk geen honderden pagina’s bedraagt. De redacteur heeft slechts enkele pagina’s nodig om te zien of hij/zij met jou in zee zou willen gaan. Zorg dan ook dat hier geen slordigheden meer aanwezig zijn. De redacteur is idealiter niet de eerste persoon die deze pagina’s leest, je hebt ze tot in den treure laten lezen aan vrienden en familie en hebt daarop keer op keer aanpassingen doorgevoerd. Wees niet het luie soort schrijver die denkt dat hij/zij aan talent genoeg heeft. De redacteur werkt zelf ook hard, dus wees bereid om dat ook te doen.

Werk aan je eerste hoofdstuk tijdens de cursus creatief schrijven.