Over slechts één ding zijn alle schrijfdocenten het eens: een verhaal moet een soort conflict bevatten. Dat betekent niet dat je meteen bloed moet vergieten en haren van hoofden moet trekken. Een conflict kan simpel zijn. Het personage wil iets, en iets houdt hem/haar tegen. Een meisje dat op haar slaapkamer zit te dromen van een betere wereld, omhelst al een conflict. Want die betere wereld is er niet.
In feite betekent het Griekse woord voor drama handeling, en wordt het specifiek gebruik voor het handelen der figuren op toneel. Je ziet dus dat het drama door de Grieken in één adem genoemd wordt met het conflict. Bij deze het directe bewijs dat het drama niet is uitgevonden door Hollywood, maar al veel langer bestond. Het conflict ontstaat door de wil, door de ambitie, door de gekte van het personage. Het conflict komt voort uit het karakter van het personage. Het is nooit willekeurig, en heeft dus altijd te maken met oorzaak en gevolg. Als de hoofdpersoon zelf niet verantwoordelijk is voor het conflict, dan zitten we met toeval en willekeur – wat een drama uitsluit.
Frans Strüger geeft in zijn boek Personages, conflict en perspectief een voorbeeld:
De hoofdpersoon vertrekt ’s ochtends vroeg van huis om het vliegtuig te halen dat hem voor een belangrijk congres naar Wenen moet brengen. Op het vliegveld aangekomen ontdekt hij dat hij zijn paspoort is vergeten. Hij neemt een taxi naar huis en treft daar in bed zijn beste vriend aan met zijn vrouw.
Volgens Strüger is dit plot ongeschikt voor een literair verhaal. Het had namelijk net zo goed anders kunnen lopen. Was de hoofdpersoon zijn paspoort niet vergeten, dan was hij niet naar huis gegaan en had hij de twee niet in bed betrapt. Het is anders als de hoofdpersoon zo ziekelijk jaloers was dat hij expres zijn paspoort vergeet. Of als hij zijn vriend had aangespoord om zijn vrouw te verleiden, zodat zijn ziekelijke vermoedens bevestigd konden worden. Dan hebben we te maken dat uit het karakter van de hoofdpersoon voorkomt: ziekelijke jaloezie.
Het leven is een conflict
Mensen vermijden conflicten van nature liefst. Daarom is het soms moeilijk om een conflict te zien in een situatie waar je het zelf nooit zou zoeken. Maar kijk eens naar je eigen verleden, naar conflicten die je zelf meemaakte. Ben je zelf ooit bedrogen door een partner? Ben je ooit verraden door een familielid? Het is eigen aan mensen om de oorzaak hiervoor buiten zichzelf te zoeken, zich op te stellen als een speelbal van het lot. Mensen zelf zijn vaak gematigd, introvert, verstandig. Of zien zichzelf graag zo. Toch put je altijd uit eigen ervaringen. Dus ga eens onderzoeken wat jouw eigen rol was in deze conflicten die je zelf meemaakte. Was het echt enkel te wijten aan externe factoren, of had je zelf wel degelijk een aandeel in het verhaal? Hevel dat aandeel nu over naar je personage, die lang niet zo verstandig, introvert of gematigd handelt als jij dat zou doen. Je hoofdpersoon is een karakter van extreme, van obsessies die onherroepelijk een ramp over hem of haar afroepen.
Welke soorten conflicten kunnen in verhalen voorkomen?
Frans Strüger geeft nog enkele voorbeelden van soorten conflicten die in verhalen kunnen bestaan. Een uitbreiding van de drie soorten conflicten die de oude Grieken bedachten, of een meer eigentijdse variatie erop.
- Intrapersoonlijke conflicten
- Interpersoonlijke conflicten
- Conflicten met autoriteiten
- Conflict met misdadigers
- Conflict met de natuur
- Conflicten met machines
- Conflicten met het bovennatuurlijke
