Wat is een metafoor?

Een metafoor is een stijlfiguur die twee dingen vergelijkt die niet op elkaar lijken, zonder 'zoals' of 'als' te gebruiken. Een metafoor is een vorm van beeldspraak. Je laat iets zien in plaats van het te vertellen; show don't tell. Je laat zien hoe het ene op het andere lijkt, en maakt het beeld zo levendiger en kleurrijker en bijzonderder dan het was. Het is een manier om een levendig beeld te creëren of een diepere betekenis over te brengen door het ene in termen van het andere te beschrijven.

De metafoor is een van de meest geliefde stijlfiguren. Het is heerlijk om vergelijkingen te bedenken en te experimenteren met de mate waarin bepaalde vergelijkingen in het verhaal passen. Dit kan je ook heel goed meenemen in het dagelijkse leven. Zou je de zon die in de zee zakt, bijvoorbeeld kunnen vergelijken met een voetbal? Hierbij is het ook van belang dat je erover nadenkt of de vergelijking wel in je verhaal past. Zo kan je de felrode kleur van tomaat, vergelijken met bloed. Maar de gedachte aan bloed wekt een lugubere sfeer op. Wil je die sfeer oproepen in je verhaal, of is dat helemaal niet de bedoeling?

Het woord van de mens is als een gebarsten ketel waarop je een wijsje trommelt, waarmee je nog net een beer aan het dansen krijgt, terwijl je de sterren zou willen ontroeren. – Gustave Flaubert, Madame Bovary

Metaforen beïnvloeden de sfeer

Metaforen kunnen verschillende sferen en gevoelens oproepen. Zo kan de zee erbij liggen als een woelige oude dame, maar ook rustig als een slapend kind. Denk erover na welke sfeer je op wil wekken met je vergelijking, en of de vergelijking. Zorg ook dat je binnen de context van het verhaal blijft, dat je metafoor niet al te ver gezocht is. Zo werd bijvoorbeeld ooit geschreven ‘de zon lost op tegen de horizon als een aspirine’, die vergelijking is naar mijn mening te ver gezocht, omdat een aspirine op een andere manier oplost dan de zon in de horizon zakt en je het beeld daarmee volledig uit zijn of haar context trekt. 

Blijf origineel

De schrijver Rupert Thomson schrijft over een landerig persoon die tegen de muur leunt dat hij zich ‘als een pleister van de muur moet lostrekken’. Dit is een origineel beeld, dat je nog nooit gehoord hebt, maar toch zie je het zo voor je. Een goedgekozen metafoor scheelt vaak alinea’s aan uitleg. Zoals men zegt dat een foto duizend woorden spreekt, kan een vergelijking een beeld scheppen dat boekdelen vertelt. Let wel op dat een metafoor er is ter verduidelijking, niet om iets te versieren en al helemaal niet om iets te verhullen.  Een goede metafoor heeft als resultaat dat je de twee dingen die vergeleken worden, vanaf nu altijd met elkaar in verband brengt.

Houd het actief

Een metafoor kan een vergelijking zijn tussen twee statische gegevens. Bijvoorbeeld: 'haar glimlach is als een zonnestraal.' Hier vergelijk je een glimlach met een zonnestraal. Dat kan, maar er gebeurt niet veel. Teksten zijn altijd sterker als ze in beweging zijn, net als mensen. Wat dus beter zou zijn is: 'Ze glimlacht als de zon.' Je zoekt hier op een vergelijkbare manier een overeenkomst tussen de glimlach en de zonnestraal, maar hier is de vergelijking in beweging. Dat verandert alles. Hier zie je de beweging voor je; de glimlach is geen zelfstandig naamwoord meer maar een werkwoord. 

via GIPHY

Oefen het schrijven van metaforen

Wil je beter worden in het schrijven van metaforen? Zoals altijd kan dat alleen maar door heel veel te oefenen. Probeer deze zinnen af te maken met een sterke, beeldende metafoor. 

1. Blauwe verf verspreidde zich over de weg als...
2. Een spin onder het tapijt is als...
3. Graffiti versiert het verlaten gebouw als...
4. De dobbelsteen rolde naar Veronica als...
5. Een kind in.... is als een .... in ....
6. De mist rolde door de kogelgaten in het autoraam als....
7. Ze hield haar leven in handen alsof...
8. Lacey gooide de koffie achterover alsof....
9. De bewaker liep door de lobby alsof....